Lerat e Shkrelit

Date:
Jul 2021 - Jun 2022
Implemented by:
GO2

Sfida kryesore e Shkrelit mbetet uji pÃŦr bagÃŦtitÃŦ, pÃŦr shkak tÃŦ shtresÃŦs gurishtore (4-100m trashÃŦsi) e cila e filtron tÃŦrÃŦ ujin e shiut. PÃŦrkundÃŦr numrit nÃŦ rritje tÃŦ krerÃŦve, vetÃŦm 5 nga 40 lerat ekzistuese nÃŦ zonÃŦ sigurojnÃŦ ujÃŦ tÃŦ pijshÃŦm pÃŦr 9000 krerÃŦ. Kjo pÃŦr shkak tÃŦ teknikave tÃŦ shpejta dhe jo cilÃŦsore tÃŦ ndÃŦrtimit. Projekti synon ndÃŦrtimin e dy lerave me metoda dhe materiale tradicionale, me qÃŦllim sjelljen e modeleve tÃŦ suksesit. Synohet tÃŦ pÃŦrpilohet udhÃŦzues pÃŦr institucionet vendore e promovohet si atraksione turistike qÃŦ synojnÃŦ tÃŦ ruajnÃŦ biodiversitetin tek krerÃŦt.

NjÃŦ nga vargmalet e rÃŦndÃŦsishme tÃŦ Mesdheut – Harku Dinarik pÃŦrfshin Alpet Shqiptare. Ky territor qÃŦ bashkon tre shtete shquhet pÃŦr larmi tÃŦ jashtÃŦzakonshme biodiversiteti, pÃŦrfshi edhe disa raca autoktone dhish (Busha), delesh (Shkodranja) dhe derrash (Pullaliu). NjÃŦsia Administrative Shkrel (29720ha) nÃŦ MalÃŦsinÃŦ e Madhe quhet Porta e Alpeve, sepse shtrihet nga fusha e MbishkodrÃŦs deri rrÃŦzÃŦ Alpeve. Popullsia e Shkrelit (rreth 6000 banorÃŦ sipas administratorit tÃŦ NjÃŦsisÃŦ Shkrel, 2021) krahasohet me vitet 1990, pÃŦr shkak tÃŦ braktisjes sÃŦ madhe tÃŦ zonÃŦs. TÃŦ ardhurat sigurohen nga bujqÃŦsia dhe blegtoria, tÃŦ cilat janÃŦ rritur kohÃŦt e fundit: 2 herÃŦ mÃŦ shumÃŦ sipÃŦrfaqe bimÃŦsh aromatike mjekÃŦsore (5000ha) dhe 50% mÃŦ shumÃŦ bagÃŦti. Ky shtim i numrit tÃŦ krerÃŦve vjen si rezultat i rritjes sÃŦ kÃŦrkesÃŦs pÃŦr produkte vendore nga turizmi qÃŦ ka lindur nÃŦ Shkrel, qÃŦ prej shpalljes sÃŦ ⅔ tÃŦ territorit si Park Natyror Bashkiak. Pjesa mÃŦ e madhe e territorit me 400-2400m lartÃŦsi mbidetare ÃŦshtÃŦ joproduktive pÃŦr shkak tÃŦ shtresÃŦs gurishtore (4-100m trashÃŦsi) dhe mungesÃŦs sÃŦ lumejve.

Uji ÃŦshtÃŦ sfida kryesore e blegtorisÃŦ dhe jo vetÃŦm… MegjithÃŦse nÃŦ Shkrel ekzistojnÃŦ rreth 40 lera (shumica tÃŦ ndÃŦrtuara pÃŦrpara 1990), vetÃŦm 5 lera sigurojnÃŦ ujÃŦ tÃŦ pijshÃŦm pÃŦr 9000 krerÃŦ bagÃŦti! Madje disa blegtorÃŦ blejnÃŦ ujÃŦ pÃŦr bagÃŦtitÃŦ. Sipas drejtuesve tÃŦ Shkrelit dhe kryepleqve, shkak ÃŦshtÃŦ ndÃŦrtimi i lerave tÃŦ vogla, nÃŦ vende tÃŦ pastudiuara, shpejtÃŦ dhe me materiale e teknika jotradicionale. Prandaj ky projekt synon qÃŦ pÃŦrmes ndÃŦrtimit tÃŦ 2 lerave me mÃŦnyra dhe mjete tradicionale, hartimit tÃŦ manualit tÃŦ lerave, si dhe takimeve me komunitetet, tÃŦ japÃŦ modelin e qÃŦndrueshÃŦm. NdÃŦrhyrja planifikohet nÃŦ dy fshatra problematikÃŦ: Lohje e SipÃŦrme (400m lartÃŦsi mbidetare), ku s’ka pasur kurrÃŦ lera, dhe nÃŦ BzhetÃŦ (500-900m lartÃŦsi mbidetare), ku nuk funksionon asnjÃŦ lerÃŦ. KÃŦto lera do t’u shÃŦrbejnÃŦ 2300 krerÃŦve bagÃŦti prej tÃŦ cilave varet jetesa e 750 banorÃŦve.

Drejtimi strategjik:

1. PÃŦrfshirja e blegtorÃŦve pÃŦr tÃŦ rritur ekonomitÃŦ e tyre familjare pÃŦrmes mbarÃŦshtimit dhe rritjes sÃŦ krerÃŦve nÃŦ zonÃŦ. Ata shtojnÃŦ tÃŦ ardhurat pÃŦrmes shitjes sÃŦ produkteve / nÃŦnprodukteve tÃŦ qumeÃŦshtit dhe mishit. VetÃŦpunÃŦsohen. 

2. Hartimi i njÃŦ udhÃŦzuesi qÃŦ i vihet nÃŦ pÃŦrdorim mjeshtrave, vendimmarrÃŦsve, AdZM ShkodÃŦr pÃŦr ndÃŦrtimin/restaurimin  e lerave tÃŦ tjera me metoda tradicionale. PÃŦrcjellja e udhÃŦzuesit pranÃŦ Institutit Antropologjik, si dhe pÃŦrfshirja e tyre nÃŦ hartim me qÃŦllim njohjen e tyre si  trashÃŦgimi kulturore pÃŦr peisazhin rural tÃŦ zonÃŦs. 

3. Promovimi i lerave, si njÃŦ atraksion i veçantÃŦ turistik pÃŦr njÃŦsitÃŦ agtoturistike, agjensitÃŦ turistike, guidat me qÃŦllim qÃŦ tÃŦ pÃŦrfshihen nÃŦ itinerare pÃŦr vizitorÃŦt qÃŦ vijnÃŦ nÃŦ Alpet Shqiptare.  

QÃŦllimi dhe objektivat:

TÃŦ pÃŦrmirÃŦsojÃŦ ujin e pishÃŦm pÃŦr bagÃŦtitÃŦ (blegtorinÃŦ) nÃŦ NjÃŦsinÃŦ administrative Shkrel

Objektivat: 
NdÃŦrtimi i njÃŦ lere nÃŦ fshatin Bzhete dhe restaurimi i njÃŦ lere nÃŦ fshatin Reç mÃŦnyrÃŦ tradicionale.
TÃŦ ndÃŦrgjegjÃŦsojÃŦ komunitetin dhe aktorÃŦt lokalÃŦ pÃŦr mÃŦnyrÃŦn tradiconale, si vlerÃŦ funksionale dhe trashÃŦgimie 

Rezultatet:
ž e krerÃŦve (nga blegtoria) nÃŦ Shkrel furnizohet me ujÃŦ tÃŦ pishÃŦm 
MÃŦnyra tradicionale e punimit tÃŦ lerave ruhet, kthehet si model suksesi pÃŦr tÃŦ tjerat nÃŦ vazhdim, si dhe vlerÃŦ atraktive turistike

Rubrika e kÃŦrkesave

NÃŦ projektet tÃŦ cilat konsistojnÃŦ nÃŦ ndÃŦrhyrje nÃŦ mjedis, siç ÃŦshtÃŦ ai i Lerave tÃŦ Shkrelit, duke patur kÃŦshtu ndikime mjedisore dhe sociale, hapÃŦsira pÃŦr tÃŦ adresuar shqetÃŦsime bÃŦhet e domosdoshme. PÃŦr kÃŦtÃŦ arsye, ÃŦshtÃŦ dedikuar kjo rubrikÃŦ ku komuniteti lokal, palÃŦ interesi dhe vizitorÃŦ tÃŦ zonÃŦs sÃŦ zbatimit mund tÃŦ shprehin komente, sugjerime apo shqetÃŦsime nÃŦ rrugÃŦ zyrtare, tÃŦ cilat i shÃŦrbejnÃŦ pÃŦrmirÃŦsimit tÃŦ vazhdueshÃŦm tÃŦ projektit dhe ndikimit qÃŦ kjo ndÃŦrhyrje ka zonÃŦ.

PÃŦr tÃŦ patur njÃŦ komunikim sa mÃŦ tÃŦ rregullt, ju ftojmÃŦ tÃŦ ndiqni udhÃŦzimet si mÃŦ poshtÃŦ vijojnÃŦ:

  • ProblematikÃŦn qÃŦ ju ngrini t’ia adresoni fillimisht organizatÃŦs GO2, si zbatues i projektit. KÃŦtÃŦ mund ta dÃŦrgoni nÃŦ adresÃŦn e email-it, numrit tÃŦ telefonit, apo ta dorÃŦzini pranÃŦ zyrave tÃŦ organizatÃŦs. Kontaktet i gjeni mÃŦ poshtÃŦ nÃŦ kÃŦtÃŦ rubrikÃŦ.
  • KÃŦrkesa qÃŦ ju adresoni duhet patjetÃŦr tÃŦ pÃŦrmbajÃŦ kÃŦto informacione:
  1. Emrin, mbiemrin dhe kontaktet e paraqitÃŦsit tÃŦ kÃŦrkesÃŦs
  2. Institucionin qÃŦ pÃŦrfaqÃŦson (nÃŦsÃŦ aplikohet)
  3. Data e pÃŦrpilimit tÃŦ kÃŦrkesÃŦs
  4. Natyra e kÃŦrkesÃŦs sÃŦ po adresohet
  5. Lidhja qÃŦ paraqitÃŦsi i kÃŦrkesÃŦs ka me projektin nÃŦ fjalÃŦ

Organizata GO2 do tÃŦ marrÃŦ dhe do tÃŦ shqyrtojÃŦ kÃŦrkesÃŦ e paraqitur dhe do t’i pÃŦrgjigjes paraqitÃŦsit brenda 5 ditÃŦve kalendarike. NÃŦ rast tÃŦ refuzimit tÃŦ kÃŦrkesÃŦs, GO2 do t’i pÃŦrgjigjet paraqitÃŦsit pÃŦrmes rrugÃŦve tÃŦ komunikimit prej tÃŦ cilave e ka marrÃŦ kÃŦtÃŦ kÃŦrkesÃŦ, duke dhÃŦnÃŦ arsyetimin e pÃŦrshtatshÃŦm pÃŦr kÃŦtÃŦ refuzim. NÃŦ rast tÃŦ pranimit tÃŦ kÃŦrkesÃŦs, GO2 do tÃŦ arrijÃŦ nÃŦ njÃŦ zgjidhje tÃŦ problematikÃŦs duke bashkÃŦpunuar nga afÃŦr me paraqitÃŦsin. Pas arritjes nÃŦ njÃŦ konsesus, do tÃŦ zbahet zgjidhja e propozuar dhe do tÃŦ monitorohet nÃŦ vazhdim.

Kjo procedurÃŦ do tÃŦ pÃŦrdoret vetÃŦm pÃŦr tÃŦ dÃŦrguar komente, sugjerime, shqetÃŦsime apo ankesa tÃŦ cilat kanÃŦ tÃŦ bÃŦjnÃŦ me projektin nÃŦ fjalÃŦ.

GO2

info@go2albania.org
+355 69 672 8877
Blvd Skenderbeu, Nd34, H2, Ap1, Shkoder

CEPF - Ekipi Rajonal i Zbatimit

liz.smith@birdlife.org

Zyra Rajonale e BankÃŦs BotÃŦrore

agjokutaj@worldbank.org
(355 4) 2280 650/1
Rr."Ibrahim Rugova", Nr. 34 TiranÃŦ

Ne do tÃŦ ndajmÃŦ tÃŦ gjitha ankesat – dhe njÃŦ pÃŦrgjigje tÃŦ propozuar – me Ekipin Rajonal tÃŦ Zbatimit dhe Drejtorin e Grantit tÃŦ CEPF-sÃŦ brenda 15 ditÃŦve. NÃŦse paraqitÃŦsi i kÃŦrkesÃŦs nuk ÃŦshtÃŦ i kÃŦnaqur pas pÃŦrgjigjes, ai mund ta paraqesÃŦ ankesÃŦn drejtpÃŦrdrejt te Drejtori Ekzekutiv i CEPF nÃŦ adresÃŦn e email-it cepfexecutive@conservation.org ose me postÃŦ. NÃŦse paraqitÃŦsi i kÃŦrkesÃŦs nuk ÃŦshtÃŦ i kÃŦnaqur me pÃŦrgjigjen e Drejtorit Ekzekutiv tÃŦ CEPF-sÃŦ, ai mund ta paraqesÃŦ ankesÃŦn pranÃŦ BankÃŦs BotÃŦrore nÃŦ zyrÃŦn lokale tÃŦ BankÃŦs BotÃŦrore.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *